රතන සුත්‍රයේ තේරුම සහ කළහැකි හාස්කම්.

1. කොටිසතසහස්සේසු - චක්කවාලේසු දේවතා

යස්සානං පතිගන්හණ්ති - යඤ්ච වේසාලියං පුරේ

රෝගාමනුස්ස දුබ්භික්ඛ - සම්භූතං ත්‍රිවිධං භයං

ඛිප්පමන්තරධාපෙසි - පරිත්තං තං භණාමහෙ

යානීධ භූතානි සමාගතානි - භුම්මානිවා යානිව අන්තලික්ඛෙ

සබ්බේව භූතා සුමනා භවන්තු - අථොපි සක්කච්ච සුනන්තුභාසිතං

තස්මාහි භූතානි සාමේථ සබ්බේ - මෙත්තං කරොථ මානුසියා පජාය

දිවාච රත්තෝච හරන්තියෙ බලිං - තස්මාහි නෙ රක්ඛථ අප්ප මත්තා

මෙම ගාථා දෙකින් පිරිත් කරන ලද ඉස්සෝදා නා පිරිසිදු වස්ත්‍ර හැඳ චෛත්‍යස්ථානයකට පැමිණ තිසරණ සහිත පන්සිල් පිහිටුවා එක් අරමුණකින් යුක්තව මල් පහන් සුවඳ දුම් සහිතව ගිතෙල් පහනක් බුදුන්ට පුදා තමාගේ අභිමතය ඉෂ්ඨ වේවා යි අධිෂ්ඨාන කොට දෙවියන්ට පින් පෙත් අනුමෝදන් කර මෙම ගාථා 108 වරක් සඣ්ඣායනා කරනු.කැමැත්ත සිහිනෙන් පෙනෙයි.තවද යක්දෝස වලට පිරිත් කර නූල් බඳිනු.බිළිඳුන්ගේ බාලගිරි දෝසයට කිරිතෙල් මතුරා දෙනු.

2. යං කිඤ්චි විත්තං ඉධවා හුරංවා - සග්ගේසුවායං රතනං පණීතං

නනො සමං අත්ථි තථාගතේන - ඉදම්පි බුද්ධේ රතනං පණීතං

ඒතේන සච්චේන සුවත්ථි හෝතු

මෙම ගාථාවද මුලින් කී පරිදි විහාරස්ථානයකට ගොස් කටයුත්හු කොට,තමන්ගේ අභිමතය අධිෂ්ඨාන කරමින්,ගඟකින්න් හෝ මුහුදු වෙරළකින් ලබා ගත් වැලි 108 වරක් මතුරා ඉසිනු.අමනුෂ්‍ය උවදුරු දුරුවේ.භය දුරුවේ.ඊතන ගසක් කඩා 108 වරක් පිරිත් කර හිසෙහි පැළඳ ගිය විට භය දුරුවේ.බාල දරුවන් හඬන කල පිරිසිදු අලුවලට මතුරා තිලක තියනු.ඇඬීම නවතී.

3. ඛයං විරාගං අමතං පණීතං - යදජ්ඣගා සක්‍යමුනී සමාහිතො

න තෙන ධම්මේන සමත්ථි කිඤ්චි - ඉදම්පි ධම්මේ රතනං පණීතං

එතෙන සච්චෙන සුවත්ථි හෝතු

මෙම ගාථාවද පෙර පරිදිම පිළිවෙත් කොට සීලාදී ගුණ පිහිටවා 108 වරක් සඣ්ඣායනා කොට හඳුන් වලට මතුරා ඉනෙහි තබා යනු.අමනුෂ්‍ය උවදුරු ඇති නොවේ.සර්ප විෂට මතුරා ගානු.විෂ බසී.108 වරක් කීමෙන් හිසරුජා දුරුවේ.

4. යං බුද්ධ සෙට්ඨො පරිවණ්ණයි සුචිං - සමාධිමානන් තරිකඤ්ඤමාහූ

සාමාධිනාතේන සමොන විජ්ජති - ඉදම්පි ධම්මේ රතනං පණීතං

ඒතේන සච්චේන සුවත්ථි හෝතූ

පෙර කී පිළිවෙත් කොට 108 වරක් මතුරා සමන් මල් දාගැබක් සමීපයේ පුදනු.රෝග උපද්‍රව දුරුවේ.සමන් මල් මතුරා හරක් ගාලේ දමනු.ගවයෝ බෝවෙත්.එසේම 108 වරක් සපුමලට මතුරා රෙදිපිළි තිබෙන තැනද,වී කොටුවලද තබනු,එහි උපද්‍රව දුරුවේ.

5. යෙ පුග්ගලා අට්ඨ සතං පසත්ථා - චත්තාරි එතානි යුගානි හොන්ති

තෙ දක්ඛිය්‍යා සුගතස්ස සාවකා - එතෙසු දින්නානි මහප්ඵලානි

ඉදම්පි සංඝේ රතනං පණීතං - ඒතේන සච්චේන සුවත්ථි හෝතූ

මෙයින් තුන්දොස් හිරකරන ලද දෙහි මතුරා කපනු.අනුන් හා යුක්ති බණන විට සිහිකර බණනු.දිනයි.රජුන් දැකීමට 108 වරක් තැඹිලි තෙල් මතුරා ගානු.

6. යෙ සුප්පයුත්තා මනසා දළ්හේන - නික්කාමිනො ගොතම සාසනම්හි

තෙපත්ති පත්තා අමතං විගය්හ - ලද්ධා මුදා නිබ්බුතිං භුඤ්ජමානා

ඉදම්පි සංඝේ රතනං පණීතං - ඒතේන සච්චේන සුවත්ථි හෝතූ

මෙයින් සහල් ගැරූ තැනකින් ගල්කැට 7 ක් ගෙන එක ගලට 7 බැගින් මතුරා ගෙයි සතර කොනේද,ගේ මැද්ද,ඉස්දොර පාමුලද තබනු.තමන්ගේ රහස්ද,රහසේ තැබූ බඩුද එලි නොවේ.

කුරුමිණියන් කෑ පත්‍රයක මෙය ලියා 108 වරක් පිරිත් කොට ලඟ තබා ගනු.වසංගත රෝග නොවැළඳේ.

7. යටින්දඛීලො පඨවිංසිතොසියා - චතුබ්භිවාතෙගි අසම්පකම්පියො

තථූපමං සප්පුරිසං වදාමි -යොඅරිය සච්චානි අවෙච්ච පස්සති

ඉදම්පි සංඝේ රතනං පණීතං - ඒතේන සච්චේන සුවත්ථි හෝතූ

8. යෙ අරිය සච්චානි විභාවයන්ති - ගම්භීර පක්ණ්ඤේන සුදේසිතානි

කිඤ්චාපිතෙ හොන්ති භුසප්පමත්තා - නතෙ භවං අට්ඨමං ආදියන්ති

ඉදම්පි සංඝේ රතනං පණීතං - ඒතේන සච්චේන සුවත්ථි හෝතූ

මෙයින් මීතෙලට 108 වරක් මතුරා ඇඟ ගානු.ශ්‍රියා වැඩිවේ.අමනුෂ්‍යයන් සම්බන්ධ භයක් ඇති වූ විට මෙයින් පිරිත් කරානු.සඳුන් මතුරා තිලක තියනු.නපුර දුරුවෙයි.

9. සහාවස්සදස්සන සම්පදාය - තයස්සු ධම්මා ජහිතා භවන්ති

සක්කාය දිට්ඨි විචිකිච්චිතඤ්ච -සීලබ්බතංවාපියදත්ථි කිඤ්චි

චතූහපායෙහිච විප්පමුත්තො - ඡචාභිඨානානි අහබ්බොකාතුං

ඉදම්පි සංඝෙ රතනං පණීතං - එතෙන සච්චෙන සුවත්ථිහොතු

මෙයින් 108 වර තෙල් මතුරා කකුලේ ගානු.වේදනා දුරු වී යයි.

10. කිඤ්චාපි සො කම්මං කරොති පාපකං - කායෙන වාචා උදචේත සාවා

අහබ්බො සො තස්ස පට්ච්ඡාදාය -අහබ්බතා දිට්ඨ පදස්ස වුත්තා

ඉදම්පි සංඝෙ රතනං පණීතං - එතෙන සච්චෙන සුවත්ථිහොතු

මේ ගාථාව කියා කුඹුරේ සී සානු.ඌරෝ නොකත්.සොරුන්ගෙන් උපද්‍රව සිදු නොවේ.මෙයින් බෙහත් වලට මතුරා දෙනු.සියළු ආරක්ෂාවට යහපති.

11. වනප්ප ගුම්බේ යතා ඵුස්සිතග්ගෙ - ගිම්හාන මාසෙ පඨමස්මිං ගිම්හෙ

තථූපමං ධම්මවරං අදෙසයි -නිබ්බානගාමිං පරමං හිතාය

ඉදම්පි බුද්ධෙ රතනං පණීතං - එතෙන සච්චෙන සුවත්ථිහොතු

මෙයින් 108 මතුරා පැන් පොවනු.ගර්භිනීහු වහා ප්‍රසූත කෙරෙත්.වී වලට මතුරා වපුරනු.අස්වැන්න වැඩිවේ.බෙහෙත් දෙනවිට මතුරා දෙනු.සුවය ඉක්මන් වේ.

12. වරො වරඤ්ඤූ වරදො වරාහරො - අනුත්තරො ධම්ම වරං අදෙසයි

ඉදම්පි බුද්ධෙ රතනං පණීතං - එතෙන සච්චෙන සුවත්ථිහොතු

මේ ගාථාවෙන් 108 වරක් වතුර මතුරා ඉසිනු.ඉපියන් මීයන් ආදී සතුන්ගෙන් උපද්‍රව නැතිවේ.පැනට පිරිත් කොට ළදරුවන් නාවනු.උපද්‍රව දුරුවේ.සිරුරේ ගඩු ඇතිවිට අතට 108 වරක් මතුරා පිරිමදිනු.සුව වේ.

13. ඛීණං පුරාණං නවංනත්ථි සම්භවං - චිරත්ත චිත්තා ආයතිකෙ භවස්මිං

තෙ ඛීණ බීජා අවිරුළ්හිච්ඡන්දා - නිබ්බන්ත් ධීරා යථායම්පදීපො

ඉදම්පි සංඝෙ රතනං පණීතං - එතෙන සච්චෙන සුවත්ථිහොතු

මෙයින් පිස්සු බල්ලන් කැවාට 108 වරක් මතුරා තෙල්ගානු.මෙයින් වතුර පිරිත් කොට ගෙයි ඉසිනු.උපද්‍රව දුරුවේ.ළදරුවන්ට රන්කිරි කට ගෑම්මේදී කිරට පිරිත් කරනු.

14. යානීධ භූතානි සමාගතානි - භුම්මානි වායා නිව අන්තලික්ඛෙ

තථාගතංන් දේව මනුස්ස පූජිතං - බුද්ධං නමස්සාමි සුවත්ථි හෝතු

යානීධ භූතානි සමාගතානි - භුම්මානි වායා නිව අන්තලික්ඛෙ

තථාගතංන් දේව මනුස්ස පූජිතං - ධ්ම්මං නමස්සාමි සුවත්ථි හෝතු

යානීධ භූතානි සමාගතානි - භුම්මානි වායා නිව අන්තලික්ඛෙ

තථාගතංන් දේව මනුස්ස පූජිතං - සංඝං නමස්සාමි සුවත්ථි හෝතු

මෙයින් මීමැස්මොරයට 108 වරක් තැඹිලි මතුරා සතියක් බොන්නට දෙනු.සියළු ආරක්ෂාවට නිති සිහිකරනු.

පිරිත් යනු බුද්ධ භාෂිත දේශනාය.ඉහත දැක්වූ පරිදි මෙය මන්ත්‍ර නොවේ.පිරිතේ බලය මන්ත්‍රබලය අබිබවයි.එසේ වන්නේ ප්‍රතිපත්ති සපුරා සත්‍යක්‍රියාකොට සඣ්ඣායනා කිරීමෙන් පමණි.

රතන සුත්‍රයේ තේරුම සිංහලෙන්

තේරුම

1. භූමියෙහි උපන්නා වූ හෝ අහසෙහි උපන්නා වූ හෝ යම් මනුෂ්‍ය කෙනෙක් මෙහි රැස් වූවාහු වෙත් ද, ඒ සියලු භූතයෝ සතුටු සිත් ඇත්තාහු වෙත් වා. තව ද මාගේ වචනය මනාකොට අසත්වා.

තේරුම

2. අමනුෂ්‍යයිනි, (යම් කරුණක් සඳහා තෙපි රැස්ව සිටින්නාහුද? එහෙයින් සියල්ලෝම මාගේ ධර්මය අසවු. මනුෂ්‍ය ප්‍රජාව කෙරෙහි මෛත්‍රිය කරවු. යම් මනුෂ්‍ය කෙනෙක් රෑ දාවල්හි තොපට පූජා ගෙනෙත් ද? එහෙයින් ඔවුන් රකිවු.

තේරුම

3. මනුෂ්‍ය ලෝකයෙහි හෝ අවශේෂ ලෝකයෙහි හෝ යම් ධනයක් වේ ද, දෙව ලෝකයන්හි හෝ යම් රත්නයක් වේ ද? ඒ කිසි තැනෙක තථාගතයන් හා සමාන වූ ධනයක් හෝ රත්නයක් හෝ නැත්ම ය. බුදුරදුන් කෙරෙහි මෙය ද ශ්‍රේෂ්ඨ වූ රත්න භාවයෙකි. මේ සත්‍ය බලයෙන් සත්වයනට සෙත්වේවා. 

තේරුම

4. ආය¸මාර්ග සමාධියෙන් සුපිහිටි සිත් ඇති ශාක්‍ය කුලයෙහි උපන් මුනි තෙම රාගාදීන් ක්‍ෂයවන්නා වූ රාගාදියෙන් වෙන් වූ ප්‍රණීත යම් නිවනක් නුවණින් අවබෝධ කළේ ද, ඒ නිර්වාණ ධර්මය හා සමාන වූ කිසි රත්නයෙක් නැත. මෙය ද ධර්මයෙහි ශ්‍රේෂ්ඨ වූ රත්න භාවයෙකි. ඒ සත්‍ය බලයෙන් සෙත් වේවා.

තේරුම

5. බුද්ධ ශ්‍රේෂ්ඨ තෙමේ ඉතා පිරිසිදු යමක් ප්‍රශංසා කොට ප්‍රකාශ කෙළේ ද? එය ආනන්තරික සමාධියයි කියති. ඒ සමාන වූ අන්කිසි සමාධියක් නැත. මෙය ද ධර්මයෙහි ශ්‍රේෂ්ඨ රත්න භාවයෙකි. මේ සත්‍ය බලයෙන් සෙත්වේවා.

තේරුම

6. බුද්ධාදී සත් පුරුෂයන් විසින් පසස්නා ලද යම් අෂ්ටාර්ය්‍ය පුද්ගල කෙනෙක් වෙත්ද, පසස්නා ලද යම් එක් සිය අටක් ආර්ය්‍ය පුද්ගල කෙනෙක් වෙත් ද ඔවුහු යුග සතරක් වෙති. බුදුන් ගේ ශ්‍රාවක වූ ඒ ආය¸ පුද්ගලයෝ දක්ෂිණාවට සුදුසු වෙති. ඔවුන් කෙරෙහි දුන් දානයෝ මහත්ඵල ඇත්තාහු වෙති. මෙය ද සංඝයා කෙරෙහි ප්‍රණීත වූ රත්නභාවයකි. මේ සත්‍ය බලයෙන් සෙත් වේවා.

තේරුම

7. යම් රහත් කෙනෙක් ගෞතම ශාසනයෙහි මනා කොට යෙදුනාහු ස්ථිර සිතින් සියලු කෙලෙසුන් ගෙන් නික්මුණාහු ද, ඔවුහු නිවනට අරමුණු වශයෙන් බැස ඵල සමවත් සුවය නොමිලයේ ලැබ අනුභව කරන්නාහු පැමිණිය යුතු රහත් ඵලයට පැමිණියාහු වෙති. මෙය ද සංඝයා කෙරෙහි ප්‍රණීත වූ රත්න භාවයෙකි. මේ සත්‍ය බලයෙන් සෙත් වේවා.

තේරුම

8. ඉන්ද්‍රඛීල නම් වූ කණුව යම්සේ පොළොව ඇතුළට පිවිස සිටියේ සිවු දිගින් හමන සුලඟින් සොලවාලිය නොහැකි වන්නේ ද? යමෙක් ආය¸ සත්‍යයෙන් නුවණින් බැස දකී නම් ඒ සත් පුරුෂයා එබඳු ඉන්ද්‍රඛීලය හා සමාන කොට කියමි. මෙය සංඝයා කෙරෙහි ප්‍රණීත රත්න භාවයෙකි. මේ සත්‍ය බලයෙන් සත්වයනට සෙත් වේවා.

තේරුම

9. යමෙක් ගැඹුරු නුවණ ඇති සර්වඥයන් වහන්සේ විසින් මැනවින් දේශිත ආය¸ සත්‍යයන් තමනට ප්‍රකට කෙරෙත්ද? ඔවුහු කිසිසේත් බොහෝ සේ පමාවූවෝ වෙත්ද,ඔවුහු අටවන භවයක් නම් නො ගනිති. මෙය ද සඞඝයා කෙරෙහි ශ්‍රේෂ්ඨ රත්න භාවයකි. මේ සත්‍ය බලයෙන් සෙත් වේවා.

තේරුම

10. දර්ශන සමාපත්තිය සමග ම සක්කාය දිට්ඨිය ද, විචිකිච්ඡාවද යම්කිසි සීලබ්බත පරාමාසයෙක් ඇත්නම් එය ද යන සංයෝජන ධර්ම තුන ඔහු විසින් හරන ලද්දාහු වෙති. හේ සතර අපායෙන් මිදුනේ ද වේ. පඤ්චානන්තරිය කර්ම හා අන්‍ය ශාස්තාවරයකු ඇදහීම ද කරන්නට සුදුසු නො වේ.මෙය සංඝයා කෙරෙහි ශ්‍රේෂ්ඨ රත්න භාවයෙකි. මේ සත්‍ය බලයෙන් සත්වයනට සෙත් වේවා.

තේරුම

11. ඒ සෝවාන් පුද්ගල තෙමේ තිදොරින් යම් පවක් කෙරේද? හෙතෙම එය සඟවාලීමට නො හැකි වෙයි. නිවන් දුටුවහු ගේ පව් සැඟවීමේ නො හැකි බව සංඝයා කෙරෙහි ප්‍රණීත වූ රත්න භාවයෙකි. මේ සත්‍ය බලයෙන් සත්වයනට සෙත් වේවා.

තේරුම

12. ගී‍්‍රෂ්ම ඍතුවෙ පළමු වන බක් මසෙහි රුක් ලැහැබ් යම්සේ පිපුණු අග ඇත්තේ වේ ද? බුදුරජ තෙම එබඳු උපමා ඇති නිවනට පමුණුවන උතුම් ධර්මයක් පරම හිත පිණිස දෙසී ය.මෙය බුදුරදුන් කෙරෙහි ශ්‍රේෂ්ඨ වූ රත්න භාවයකි. මෙම සත්‍ය බලයෙන් සත්වයනට සෙත් වේවා.

තේරුම

13. උතුම් වූ නිවන දන්නා වූ නිවන දෙන්නා වූ ශ්‍රේෂ්ඨ වු බුදුරජාණන් වහන්සේ උතුම් ධර්මයක් දෙසූ සේක. මෙය ද බුදුරජාණන් වහන්සේ කෙරෙහි ශ්‍රේෂ්ඨ වූ රත්න භාවයෙකි. මේ සත්‍ය බලයෙන් සත්වයනට සෙත් වේවා.

තේරුම

14. යම් කෙනෙකුගේ පුරාණ කර්ම ගෙවී ගියේ ද, පහළ වන අළුත් කර්මයකුත් නැත් ද, මතු භවයෙහි නො ඇලුණූ සිත් ඇති ක්‍ෂය කළ ප්‍රතිසන්ධී විඥාන බීජ ඇති වැඩෙන ඡන්දයක් නැති ඒ ධෘතිමත් රහත්හු මේ නිවුණු පහන් මෙන් පිරිනිවෙති. මෙය ද සංඝයා කෙරෙහි උතුම් රත්න භාවයෙකි. මේ සත්‍ය බලයෙන් සෙත්වේවා.

තේරුම

15. පොළොවෙහි උපන් හෝ අහසෙහි උපන් හෝ අමනුෂ්‍ය කෙනෙක් මෙතැන්හි රැස්ව සිටිත්ද, ඒ අපි දෙව් මිනිසුන් විසින් පුදනලද බුදුරදුන් වඳිමු. මේ සත්‍ය බලයෙන් සෙත්වේවා.

තේරුම

16. පොළොවෙහි උපන් හෝ අහසෙහි උපන් හෝ යම් අමනුෂ්‍ය කෙනෙක් මෙතැන්හි රැස්ව සිටිත් ද? ඒ අපි දෙව්මිනිසුන් විසින් පුදන ලද තථාගත දේශිත ධර්මය වඳිමු.

තේරුම

17. පොළොවෙහි උපන් හෝ අහසෙහි උපන් හෝ යම් අමනුෂ්‍ය කෙනෙක් ;ම තැන්හි රැස්ව සිටිත් ද, ඒ අපි දෙවි මිනිසුන් විසින් පුදන ලද ශ්‍රාවක සඞඝයා වහන්සේ වඳිමු.

උපුටා ගැනීම "සඳකඩපහණ" පිටුවෙනි